Ερχόμενος ο Σεβ. Αλέξανδρος -προ 20ετίας και πλέον- από τη Ναύπακτο στην Τρίπολη, αν θυμάμαι, θέλησε να κτίσει Ναό των Νεομαρτύρων και Πολιούχων μας, Δημητρίου και Παύλου, στο κέντρο της πόλης -πλ. Πετρινού… Κάπου δεν υπήρχανε χρήματα…, κάπου η Δημοτική Αρχή δεν παραχωρούσε τον τόπο…, κάπου υπήρχανε -έστω μεμονωμένοι- οι δυο Ναοί στο κέντρο της Τρίπολης και, το σπουδαιότερο, αυτός ο Ναός του Προφ. Ήλία στην πλ. Άρεως είναι ο Ναός των Νεομαρτύρων! Έτσι, εξηγείται, άλλωστε, πώς, ενώ οι Αη-Λιάδες πιάνουνε τις κορυφές των βουνών, ο δικός μας είναι κατάκαμπα, στην πλ. Άρεως! Πώς έχει, λοιπόν, το θέμα;

Όταν στις αρχές του 20ού αι. (εγκαίνια Σεπτ. 1907) χτιζότανε ο Ναός, οικοδομείτο με προορισμό να ονομασθεί “Ναός των Νεομαρτύρων, Δημητρίου και Παύλου”… Θα μου πεις, γιατί των Νεομαρτύρων αφού υπήρχανε οι δύο ανεξάρτητοι Ναοί… Πράγματι, έτσι είναι· όμως, ο Ναός, δε χτιζότανε για τις ανάγκες της Τριπολιτσάς αλλά για τις ανάγκες τού, τότε προάστιου-χωριού, Μπασιάκου (η Τριπολιτσά σταματούσε περί την οδό Δεληγιάννη και από τη σημερινή συμβολή των οδών, Σεραγίου και Παπαρηγοπούλου, και πολύ μέσα, βορειοανατολικά, άρχιζε το χωριό-προάστιο, Μπασιάκου… οπότε το λόγο είχανε οι Μπασακιώτες οι οποίοι, και προς τιμήν τους, θεώρησαν σωστό να χτίσουνε Ναό των Νεομαρτύρων!

Ενώ προχωρούσανε οι εργασίες, λόγοι οικονομικοί φρενάρισαν το χτίσιμο… Τότε παρουσιάσθηκε τριπολιτσιώτης Ευεργέτης, ονόματι Ηλίας, ο οποίος είπε “θα προχωρήσω, εγώ, το Ναό, με τη συμφωνία να ονομασθεί Προφήτης Ηλίας”! Ο τότε Δεσπότης και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο βρεθήκανε σε δίλημμα… τι να κάνουνε… κατά το “μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα”… Έτσι, αποφασίσανε

ο Ναός να γίνει τρισυπόστατος: στο κεντρικό μέρος ο Προφ. Ηλίας, αριστερά ο Νεομ. Παύλος και δεξιά ο Νεομ. Δημήτριος!

Αυτή είναι και η αιτία που, κατά την παραμονή της γιορτής των Πολιούχων, τα Οστά των Νεομαρτύρων μεταφέρονται και εναποθέτονται για προσκύνημα στο Ι.Ν. του Προφ. Ηλία αλλά και, ανήμερα, η Λειτουργία γίνεται στον Προφ. Ηλία με τους επισήμους και το πολυπληθές σεβαστό εκκλησίασμα· αλλά και η Λιτανεία απ’ εδώ ξεκινάει.. μέχρι περίπου το 1970 που γινότανε το καταμεσήμερο και, από εκεί και μετά και πολύ σωστά, ένεκα ζέστης, το βράδυ…

Η δική μας πρόταση:

Μήπως, Σεβασμιότατε, κι Εσείς του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ναού, πρέπει να ονομασθεί, ο ναός, “Ναός Νεομαρτύρων Δημητρίου και Παύλου”; Βέβαια, πώς θα γίνει αυτό όταν, όταν μέχρι σήμερα λέγεται “Ναός Προφ. Ηλία”… Είναι αλήθεια πως θέλει χρόνο… και, νωρίτερα, θέληση…

Εν πρώτοις, δε θα πειραχτεί το “τρισυπόστατο” του Ναού… Προοδευτικά θα γίνει αυτή η αλλαγή… με τις παρακάτω, εξαρχής, ενέργειες…: α) Η εξωτερική επιγραφή του Ναού, να λέει “Ι.Ν. Νεομαρτύρων Δημητρίου και Παύλου”, β) η Απόφαση του Μητροπολιτικού Συμβουλίου να κοινοποιηθεί σε Νομαρχία, Δήμο, Ένωση Τριπολιτών Αττικής, στα πάσης φύσεως Μ.Μ.Ε., γ) Συνέντευξη του Μητροπολίτη περί του θέματος… και δ) από τούδε, σε όλες τις θρησκευτικές εκδηλώσεις ν’ αναγράφεται ως “Ναός Νεομαρτύρων Δημητρίου και Παύλου”…

Αν γίνει το παραπάνω, εκπληρώνονται οι επιθυμίες όλων μας… και του Σεβασμιότατου αλλά κι όλων ημών που σήμερα θέλουμε να βάλουμε ένα κερί προς τιμήν και των δυο Νεομαρτύρων… αλλά εκπληρώνεται και η επιθυμία του Ευεργέτη… όπως θα δούμε πιο κάτω…:

Υ.Γ.: Η ανοικοδόμηση του ναού του Προφήτη Ηλία έγινε από δωρεά του χρυσοχόου Ηλία Μπιλίδα που είχε κατάστημα στο Ναύπλιο (γεν. 1811), με την οικογένεια του να κατάγεται από τη Δημητσάνα. Αρχικά, ο Ηλίας Μπιλίδας ήθελε να χτίσει ναό για τους Νεομάρτυρες της πόλης… Ο Ηλίας Μπιλίδας όρισε μια επιτροπή για την οικοδόμηση αποτελούμενη από το Δήμαρχο Τρίπολης Γ. Πετρόπουλο και τους εμπόρους Νότη Πανόπουλο και Εμμανουήλ Θεοδωρόπουλο.

Το 1871 -με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου- ζητείται από το Δημόσιο, χώρος, στην πλ. Άρεως ώστε να οικοδομηθεί ο ναός. Υπήρξε μια καθυστέρηση στην ανοικοδόμηση του ναού λόγω μη συμπλήρωσης τον απαιτούμενων χρημάτων. Η θεμελίωση έγινε το 1875 αλλά η ανοικοδόμηση του ναού, τελικά, άρχισε το 1882.

Την ίδια χρονιά πεθαίνει ο Ηλίας Μπιλίδας και οι εργασίες σταματάνε οπότε, με το θάνατο του, δόθηκε η ευκαιρία να αφιερωθεί στον Προφήτη Ηλία. Με καθυστέρηση πάλι, οι εργασίες αρχίζουνε το 1899 και το 1907 εγκαινιάζεται.

Ο ναός είναι τρίκλιτη Βασιλική με εικόνες του 1908 και με πρώτο εφημέριο τον Δημήτριο Αθανασόπουλο, πατέρα του Γιάννη (“Αρκαδική φωνή”). Τα καμπαναριά κατασκευαστήκανε αρχές δεκαετίας του 50’. Οι κληρικοί που λειτουργήσανε στον ναό ήταν οι Δ. Αθανασόπουλος, Β. Κουλολιάς, Π. Γιαννακούλιας, Γ, Ρουμπάνης, Αθ. Μπερλής… ενώ, ψάλτες οι Βαρβέρης, Θεοδωρίδης, Ανδριανόπουλος…

 

(75)