Το σύνολο των κτημάτων που βρίσκονται στο χωριό Αράχοβα ανήκαν στο σύνολό τους κατ’ αρχή στους γαιοκτήμονες των χωριών Ζάτουνας και Δημητσάνας.
Με την πάροδο όμως των χρόνων και την εγκατάσταση τη μόνιμη εκεί των χειραφετηθέντων κολλήγων, τα καλλιεργήσιμα αυτά κτήματα άλλαξαν ιδιοκτησία. Μεγάλη και σημαντική ήταν η παρουσία των Ζατουνιτών γαιοκτημόνων. Ακόμη και σήμερα τα τοπωνύμια των καλλιεργήσιμων τότε εκτάσεων (στο σύνολό τους σήμερα είναι ακαλλιέργητα) φανερώνουν τη Ζατουνίτικη ιδιοκτησία. Το 1948 ο Τάσος Γριτσόπουλος κατέγραψε αρκετά απ’ αυτά τα τοπωνύμια στο βιβλίο του με τον τίτλο «Αράχοβα η Γορτυνιακή – και το εξ αυτής δημώδες άσμα του Κλέφτου Δήμου».
Αντιγράφουμε απ’ αυτή την έκδοση μερικά τοπωνύμια:

– Στου Κουλούρη: Ζατουνίτης γαιοκτήμονας που πέθανε στη δεκαετία του 1940, σε πάρα πολύ μεγάλη ηλικία.
– Στου Φλόσωπου, στου παπά το λάκκωμα, στον Κολασατέρη:
– Στου Σκόντρα, στου Ζαρρή:
– Στου Φίλη, στου Μπέρρη: (ονόματα κτημάτων που προήλθαν από το όνομα Ζατουνιτών γαιοκτημόνων) ακόμη:
Στου Ταμπάκη: Ζατουνίτης γαιοκτήμονας που είχε το επάγγελμα του ταμπάκη (βυρσοδέψη).
– Στα Μπερραΐικα καλύβια: Οι ιδιοκτήτες από τις πιο παλιές Ζατουνίτικες οικογένειες. Απόγονοί τους οι σημερινοί Βερροιόπουλοι.
– Στου Θανόπουλου το καλύβι: Ιδιοκτήτης γης στην Αράχοβα, με πολλές εκτάσεις.
Θανοπουλαίικη ιδιοκτησία υπάρχει μέχρι και σήμερα. Μάλιστα πριν είκοσι δύο χρόνια στην ιδιοκτησία του Δ. Θανόπουλου στην Αράχοβα στην είσοδο του χωριού, κτίσθηκε Εκκλησία από αραχοβίτικη οικογένεια.

Ένα κτήμα στην Αράχοβα, Ζατουνίτικης ιδιοκτησίας, πουλήθηκε στον επίσης Ζατουνίτη Νικολή Θανόπουλο – Πλεζενόπουλο το 1816. Αυτό το πωλητήριο συντάχθηκε στη Ζάτουνα. Είναι μάλιστα καταγεγραμμένο στο βιβλίο του Ζατουνίτη Συμβολαιογράφου Αθ. Δ. Θανόπουλου που φέρει τον τίτλο «Ο ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΣ ΕΝ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΠΡΑΞΕΙ – 1952» και στη σελίδα 26, και ανήκει στο Αρχείο του. Πριν όμως παρουσιάσουμε αυτό το πωλητήριο, που έχει συνταχθεί πριν 200 ακριβώς χρόνια στη Ζάτουνα και αφορά την αγοροπωλησία κτήματος στην Αράχοβα, ας γνωρίσουμε εν συντομία τη γειτονική μας Αράχοβα.

Η Αράχοβα κατοικήθηκε πριν από τη Βενετική κατάκτηση. Γύρω στα 1700 ήταν έρημη. Μερικοί της κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στη Ζάτουνα. Δεν γνωρίζουμε πότε και γιατί εγκαταλείφθηκε ούτε πότε αναβίωσε. Η αναβίωσή της πρέπει να τοποθετηθεί στον 18ο αιώνα. Ο Τ. Γριτσόπουλος αναφέρει στο βιβλίο του που προαναφέραμε ότι δεν βρίσκει ίχνη του χωριού στον 18ο αιώνα.
Το 1815 είχε 15 οικογένειες.
Το 1849 είχε 16 οικογένειες με 106 κατοίκους.
Το 1851 είχε 98 κατοίκους.
Το 1861 είχε 103 κατοίκους, το 1879 είχε 161 κατοίκους. Το 1920 είχε 229 κατοίκους, το 1981 είχε 97 κατοίκους.

Πριν τη σημερινή του ονομασία το χωριό ονομαζόταν «Κισσός» και για ένα διάστημα «Λύκαινα». Ανήκε παλαιότερα στον τ. Δήμο Βουφαγίων, ενώ από το 1930, αναγνωρίσθηκε σε Κοινότητα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μ. και αποτελείται από δύο συνοικισμούς.
Από την Αράχοβα καταγόταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Γερμανός (1534 – 1579). Συναντάται και με τη γραφή Αράχωβα.

ΠΩΛΗΤΗΡΙΟ 200 ΧΡΟΝΩΝ
Έτος 1816: Πωλητήριον βεβαιούμενον υπό δύο Βεκίληδων (δημογερόντων).
1816 Ιουνίου 22. Ζάτουνα. Δια του παρόντος γράμματος φανερόνω και ομολογώ εγώ ο κάτωθεν υπογεγραμμένος Νικολής Καραβοκυρόπουλος ότι την σήμερον με ιδίαν μου γνόμην και θέλησιν ότι τα πατρικά μας χοράφια όπου ορίζο εις την Αράχωβα και αγόρασα από το μερίδιον του αδελφού μου -εγώ λέγω- τα ονομαζόμενα δύο κομμάτια το ένα Μαγκάνι και το άλλο Μούσγα ομού και το καλύβι και αλόνι το έναν πάνον -όπου έχουν συμπλιάτορας το μαγκάνι το απάνω μέρος βουνό καθώς τρέχουν τα νερό το κάτω μέρος στράτα όπου έρχεται από του ράφτι και από το άλλο μέρος το βουνόν του αγίου δημήτρη καθώς τρέχουν τα νερά το άλλο μέρος είναι το έτερον χοράφι, λέγω ή μούσγα- το επάνω μέρος το γιαννακιέικο, το κάτω μέρος με το νερόν και το καμίνι έως το ρεύμα της Αράχωβας εξόν από τα δύο πεζούλια όπου τα κάνει ζάφτι ο κυρ Παναγιωτάκης ηλιόπουλος σήμερον το άλλο μέρος καθώς τρέχουν τα νερά ήμερον και άγριον τόπον αλλά και τα δύο χοράφια μούσγα και μαγκάνι με όσα σύνδενδρα ευρίσκονται μέσα και νερόν που βγένη και αλονοκάλιβο σήμερον με ιδίαν μου θέλησιν το επούλισα του γυναικαδέλφου μου κυρ Νικολή Θανόπουλον – Πλεζενόπουλον δια γρόσια χίλια διακόσια λέγω 1200 αγοραστής κυρ Νικολός ομού και η κληρονόμοι του να εξουσιάζη και να τα κάνη ότι θέλει και βούλετε -και διά πλέον σιγουριά του του δίνω εις χείρας του και τα γράμματα του αυταδέλφου που όλον τον άλλο μερίδιόν του αγόρασα- προς τούτοις βάνων και δυο βεκίληδες τον κυρ Νικολό Μπεριόπουλο και κυρ Γιαννάκην Αντωνόπουλον να μιλήσουν των παιδιών να δόσουν το ταπή -του δίδω και το παλαιών ταπή δια πλέον βεβέωσιν και ούτος έγινε το παρόν γράμμα της πουλισιάς μου.
Βεβαιώνω ιδιοχίρος μου και μαρτυρώ ως άνω υπό τους κάτοθεν τιμίους μάρτυρας:
Νικολής Καραβοκυρόπουλος βεβεόνο τας ως άνωθε.
νικολός Μπεριόπουλος και Βεκήλις μαρτυρό.
γιαννάκης Αντονόπουλος και βεκίλις μαρτυρό.
Κωνσταντής Ευσταθίου μαρτιρό.
Ηλίας παπαδόπουλος μαρτιρό.
γιάννος Πηνανόπουλος μαρτυρό.
ΑΘΑΝ. Δ. ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Αφορμή γι’ αυτό το κείμενο μας έδωσε η καταχώρηση του πωλητηρίου στο βιβλίο του Ζατουνίτη Συμβολαιογράφου Α.Δ. Θανόπουλου. Ας δούμε ένα σύντομο βιογραφικό του.
Ο Αθαν. Δ. Θανόπουλος, γεννήθηκε στη Ζάτουνα στις 5 Φεβρουαρίου 1900. Το 1924 έγινε Δικηγόρος και από τον Νοέμβριο του ’24 μέχρι το 1930 διετέλεσε Ειρηνοδίκης. Από το 1930 – 1970 διετέλεσε Συμβολαιογράφος Αθηνών. Από το 1954 – 1970 ήταν συγχρόνως και Πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών.

Στις 12 Ιουνίου 1935 υπέγραφε το πρώτο πρακτικό της 1ης Συνεδρίασης του Συνδέσμου Ζατουνιτών σαν Γεν. Γραμματέας και ήταν από τα ιδρυτικά του μέλη. Για πολλά χρόνια διετέλεσε στο Σύνδεσμο Γεν. Γραμματέας, Αντιπρόεδρος ο Πρόεδρός του, διαθέτοντας το γραφείο του για γραφείο του Συλλόγου. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο. Έργα του είναι: «Ο Συμβολαιογράφος εν τη θεωρία και τη πράξει -4 τόμοι- 1952».
«Η εκ διαθήκης διαδοχή 1960».
«Ο Κώδιξ των Συμβολαιογράφων – 2 τόμοι – 1973».
Απεβίωσε στις 24.8.1992.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου – Β. Παναγιωτόπουλος.
Αράχοβα η Γορτυνιακή – Τ.Α. Γριτσόπουλου.
Ο συμβολαιογράφος εν τη θεωρία και τη πράξει – Α.Δ. Θανόπουλος.
Ατζέντα Συλλόγου Αραχωβιτών – 1987.
Από την εφημ. “Ζάτουνα”

(359)