Mε την ευκαιρία της σημερινής ημέρας, 18 Μαΐου,”εορτής των Μουσείων” σε όλη την Ελλάδα, τα οποία, μπορούμε να επισκεφθούμε και, μάλιστα, χωρίς εισιτήριο, δεχθείτε την προτροπή μας για την επίσκεψή σας στο, πρόσφατα, ανακαινισμένο και βραβευμένο “Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας”, στο Πιαλί, και δεν θα χάσετε· τουναντίον, θα κερδίσετε!
Εμείς, και πάλι με την ευκαιρία, ανατρέξαμε σε δημοσιεύσεις που αφορούσαν τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής… Ιδού, λοιπόν, πώς περιγράφεται στο τύπο η ανεύρεση της μαρμάρινης πλάκας με το ψήφισμα των Τεγεατών που εκτίθεται στο ανακαινισμένο και πολύ σύγχρονο, σήμερα, Μουσείο, στην Αλέα.
(Η δημοσίευση είναι από το φύλλο με αριθμό 2863, της εφημερίδας “Αθήνα”, της 30ης Μαρτίου 1860)!
“Πρὸ ἑνὸς ἔτους εὑρέθη εἰς Τεγέαν, δέκα περίπου λεπτὰ τῆς ὥρας μακρὰν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀλέας Ἀθηνᾶς, πλὰξ μαρμαρίνη, ἔχουσα τὸ παρὰ πόδας ἐκτιθέμενον ψήφισμα τῶν Τεγεατῶν, γεγραμμένον μὲ χαρακτῆρας ὁμοίους τοῖς ἐν τῷ φυλλαδίῳ 51, τῆς ἀρχαιολογικῆς ἑταιρίας ὑπ’ ἀριθμὸν 3479· ἐκ τοῦ ψηφίσματος τούτου ἐλλείπει ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος, καὶ ἢ οἱ ἀνορύξαντας αὐτὴν γεωργοὶ ἀπέκοψαν αὐτὴν καὶ ἔκρυψαν, διότι καὶ τὸ σωζόμενον μέρος αὐτῆς εἶχον κεκρυμμένον καὶ διατετμημένον εἰς πέντε τεμάχια, ἢ κατὰ τὴν ἐκ τοῦ Ναοῦ, ἔνθα πιθανῶς ἦτο στημένη, ὡς εἴθισται τοῖς ἀρχαίοις ἕλλησιν, ἀφαίρεσίν της συνετρίβη, τεθεῖσα μεταγενεστέρως εἰς κτίριόν τι ὡς ἁπλοῦς λίθος, ὅπερ μαρτυρεῖ ἡ ἐπ’ αὐτῆς κολλημένη ἄσβεστος· ἐκ τῆς ὑπὸ τῶν γεωργῶν τούτων διατμήσεως τῆς πλακὸς ἐβλάφθησαν καὶ ἐξηφανίσθησαν πολλὰ στοιχεῖα τοῦ ψηφίσματος, καὶ μάλιστα τὰ ἐπὶ τῶν τελευταίων τριῶν τεμαχίων.
Εἰς τὸ ἀριστερὸν περιθώριον τῆς πλακὸς φαίνονταί που στοιχεῖα καὶ συλλαβαὶ λέξεων καθ’ ὅλον τὸ μῆκος, ἐμφαίνοντα σειρὰν στίχων, τὸ ὁποῖον ἀποδεικνύει τὴν ὕπαρξιν ἑτέρας πλακὸς ἐγκαρσίως θεμένης καὶ πιθανολογεῖ ἢ τὴν ἀρχὴν τοῦ ἐπὶ τῆς εὑρεθείσης πλακὸς ψηφίσματος, ἢ ἄλλο ψήφισμα· ἀλλ’ ὅπως ἂν ἔχῃ, τὸ ψήφισμα περὶ οὗ ὁ λόγος, δὲν εἶναι τόσον ἀξιοπερίεργον διὰ τὴν οὐσίαν του, ὅσον διὰ τὴν γλῶσσαν εἰς τὴν ὁποίαν εἶναι γεγραμμένον· ἡ διάλεκτος εἶναι δωρικὴ συνηθιζομένη, φαίνεται, εἰς τὸν τόπον, ἥτις δίδει πολλὴν ὕλην εἰς τοὺς φιλολόγους μας· ἐθεωρήσαμεν δ’ αὐτὸ ἄξιον δημοσιεύσεως, καὶ τὸ καταχωροῦμεν ἐν τῇ Ἀ ρ κ α δ ί ᾳ μὲ στοιχεῖα τὰ συνήθη, μὴ ἔχοντες ὅμοια τῇ γραφῇ αὐτοῦ· ἡ ἔλλειψις τῶν ἐν τῷ μέσῳ καὶ τοῖς ἄκροις γραμμάτων σημειοῦται διὰ στιγμάτων, τὰ δὲ κερματισμένα στοιχεῖα, ὧν πολλὰ ὑπάρχουν εἰς τὴν Πλάκα, δὲν ἐδυνήθημεν νὰ τὰ σημειώσωμεν· τὴν καταχώρησιν δὲ κάμνομεν ἄνευ πνευμάτων καὶ τόνων καὶ ἄνευ κομμάτων, μὴ τολμῶντες νὰ κάμωμεν ἡμεῖς τὴν διάκρισιν τῶν λέξεων, ἀλλ’ ἀπόκειται τοῖς φιλολόγοις νὰ τὰς διακρίνωσιν.
Ἡ ἀντιγραφὴ τοῦ ψηφίσματος ἐγένετο μὲν παρ’ ἡμῶν, ἀλλὰ κυρίως ἐγένετο ὑπὸ τοῦ καθηγητοῦ Κ. Κυπριανοῦ ἀκριβέστερον.
Ἡ πλὰξ διατετμημένη ὡς ἔχει καὶ προσηρμοσμένη ἔχει μῆκος 96 ἑκατοστομέτρων, πλάτος 77 καὶ πάχος 20, εὑρίσκεται δὲ ὑπὸ τὴν φύλαξιν τοῦ Κ. Χρ. Α. Χρηστοπούλου Ἀστυνόμου Τεγέας ἐντὸς τοῦ περιβόλου τῆς ἐν Πιαλίῳ οἰκίας του.
Ἰδοὺ τὸ ψήφισμα
περι :………………………………………φι: …..
εικαντιγινητοιτοισεργωναιστοισιντοιαυτοι
εργοιοσαπεριτοεργοναπυεσοωδεοαδικημενοσ
τοναδικενταιναμεραιστρισιαπυταιαντοαδι
κημαγενητοιυστερονδεμηκαιοτιαγκοινωνοι
οιεσδοτηρεσκυριονεστωειδεπολεμοσδία
κωλυσειτιτωνεργωντωνεσδοθεντωνητων
ηργασμενωντιφθεραιοιτριακασιοιδιαγνοντω
τιδειγινεσθαιοιδεστραταγοιποσοδομποεντω
εικανδεατοισφεισπολεμοςηναιοκωλυ : νηε
φθορκωςταεργαλαφυροπωλιονεοντοσ. ατυτας
πολιοσειδεπολεμοσδιακωλυοιαπυδοας. οαργυριον
τοανλελαβηκωστυγχανηαφεοσωτωεργω
εικαντελευωνσιοιεσδοτηρεσειδα. τισεπι
συνιστατοιταισεσδοσεσιτωνεργων. λυμαινη
τοικατειδετινατροπονφθηρωνζαμιοντω
οιεσδοτηρεσοσαιανδεατοισφεισζαμιαικαι
αγκαρ…τωινεπικρισινκαιιναγοντω
ενδικαστηριοντογινομενοντοιπληθιτας
ζαμιαυμηεξεστωδεμηδεκοινανασγενεσθαι
πλεονηδυοεπιμηδενιτωνεργωνειδεμηοφλέτω
εκαστοσπεντηκονταδαρχμασεπελασθων
δεοιαλιοσταιιμφαινενδετομβολομενονπιτοι
ημισσοιταςζημιαυκατααυταδεκαιεικαντισ
πλεονηδυσεργαεχμτωνιερωτωνδαμ.σιων
κατειδετινατροπονοτινιαμμηοιαλιασται
παρεταξωνσιομοθυμαδόνπαντεσζαμι…ατυμη.
πεντηκονταδραχμα.σμεσταν…π………………
ταεργαταπλεον……………………ντι………………
περιταεργασ…………………………………………
…………………………………………νη τοιτων
…………………………………………κατειδετιμη
…………………………………υειδμημηοιεστωινδικο
μηδεποθιαλληιντεγεαιειδανινδικαζητοι
απυτεισατωτοχρέοςδιπλασιονιοανδικαζητοι
στωδεκαιτωνιτωεπιζαμιωοαυτοσιγγυοσοπερ
καιτωεργωησινεστειτινειδαντισεργωνησασ.
εργοντιποσκατυβλαψητιαλλυτωνυπαρχοντων
εργωνειτειερονειδαμοσιονειτειδιον
παρτανσυγγραφοντασεσδοκαυαπυκαθιστατω
τοκατυβλαφθεντοισιδιοσαναλωμασινμνηησσον
ηυπαρχεντοιχρονοιτασεργονιαυειδαμμη
κατυστασηταεπιζαμιααπυτειετωκαταπερ
επιτοισαλλοισεργοιστοισυπεραμροιεστετακτοι
ειδαντιςτωνεργωνατητωννεργατομενων
επηρειαζενδεατοινταεργαηαπειθηναιτοι…
επιμελομενοισηκατυφρονηναιτωνεπιζαμιων
τωντεταγμένωνκυριοιεοντωοιεσδοτηρεσ
τομμενεργατανεσδελλοντεσεςτοιεργοι
τονδεεργωνανζαμιοντεςινεπικρισιγκαταπερ
τοσεπισυνισταμενοσταισεσδοκαισγ.γραπ…
οτιδανεσδοθηεργονειτειερονειτεδαμοσιον
υπαρχενταγκοινανσυγγραφονταν…κυρι……
ποστ……πεστοιεργοιγεγραμμεν……γραφ……”
(Ἀρκαδία)
(22)