Kαι με την άδεια της Αστυνομίας…» μας πήραν αυτό… ή μας έκαναν εκείνο… ή… λέμε συνήθως. Στην παρακάτω περίπτωση, όχι μόνο με την άδεια του Κράτους και της Αστυνομίας μάς πήρε τ’ αρχαία… αλλά και με την άδεια του Νομάρχη, του Δήμαρχου, του Προέδρου της Κοινότητας, των κατοίκων… μας τα πήρε κι έφυγε… ο μπαγάσας, ο Κλεμανσώ, πριν 112 ακριβώς χρόνια! Έτσι, λοιπόν, διαβάστε και απολαύστε το σχετικό ρεπορτάζ της «χάρτινης» Ο.Α. με τίτλο, τότε, «Ο Κλεμανσώ στην Τρίπολη με τρύπιο παντελόνι» διότι, πράγματι, ήλθε και με τρύπιο καβάλο!
Διαβάστε και απολαύστε τη θρασύτητα των ξένων πώς μας ξεπουπούλιασαν «και με την άδεια του Κράτους» παρακαλώ, αλλά και με τη δική μας άγνοια και αδιαφορία… να μας κλέβουν «μέρα μεσημέρι»… κι εμείς «να τους κερνάμε και να τους, λέμε, ευχαριστώ»! Και να ήταν μόνο ο Κλεμανσώ… «κομμάτια να γίνει»… Αμ’ ήταν κι άλλοι κι άλλοι, που, εδώ και χιλιάδες χρόνια, κυριολεκτικά, μας μάδησαν!
Το ανωτέρω -επανάληψη από το 205 φύλλο της “χάρτινης” Ο.Α.- παρουσιάζεται με αφορμή τα πρόσφατα Εγκαίνια του καταπληκτικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αλέας (Πιαλί)… αφού, γι αυτό, ήλθε, τότε, ινκόγκνιτο, ο Κλεμανσώ, και το οποίο αξίζει να επισκεφθούμε…
… ο Κλεμανσώ στην Τρίπολη με τρύπιο παντελόνι!
Αν δεν είναι «είδηση» αυτή… έστω κι ετεροχρονισμένη κατά 112 χρόνια αφού, συνέβη, το καλοκαίρι του 1904 επί, Λαγοπάτη, Δημάρχου…!
Κι όμως, η τόσο υποβαθμισμένη, σήμερα, από εμάς, Τριπολιτσά, τόσο τα προεπαναστατικά χρόνια, όσο και τα μετά… -μέχρι το 1940 περίπου-, ήταν μια –να χρησιμοποιήσουμε τη λαϊκή λέξη– «κυριλέ» πόλη η οποία, πράγματι, κατά καιρούς, δέχθηκε πάμπολλες προσωπικότητες, πανελλήνιου και παγκόσμιου κύρους… καθότι, Αρκαδία = ιδέα, στοχασμός, φιλοσοφία, μακαριότητα, Πάνας, ξεγνοιασιά, δάση, Άρτεμη, Διοτίμα… αν και είχε, αξεπέραστο εμπόδιο, η Τρίπολη, τις στροφές του Αχλαδόκαμπου, τον Κολοσούρτη!
Περί, Κλεμανσώ, ποιος ήταν και τι ήταν…, θα είναι περιττό, να πούμε… αφού, πρόκειται, για τη, διεθνούς φήμης, μεγάλη προσωπικότητα, το Γεώργιο Κλεμανσώ (1841-1929), το γνωστό Γάλλο Δημοσιογράφο και Πολιτικό, Πρωθυπουργό (1917-1920) και «Τίγρη» -έτσι επονομαζόταν-, τη μεγάλη Πολιτική φυσιογνωμία της «Γ΄ Δημοκρατίας» και το διατυπωτή της Συνθήκης του Βερολίνου –μην ξεχνάμε πως υπήρξε η μεγάλη μορφή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου…!
(Το κατωτέρω περιστατικό, που θα διηγηθούμε, είναι πλήρως διασταυρωμένο, γραπτώς και προφορικώς, τόσο από το «Ημερολόγιο ‘37» του Κ. Παπαδημητρόπουλου όσο και από μαρτυρίες από τους Παν. Μπουκίδη, Ιω. Κούρο (όχι τον ψάλτη)… Όταν, περί το ’80 -κάποια χρόνια νωρίτερα, κάποια χρόνια αργότερα-, η ανωτέρω, παρέα, συν το Μαν. Δρεπανιά, Ευάγ. Σαλίβερο…, βρισκόταν τα καλοκαίρια, στην Τρίπολη, πλαισιωμένοι από Αρ. Κούνα… τότε, κόλλαγα, κι εγώ, όποτε τους έπαιρνα είδηση –κυρίως Σάββατα μεσημέρι– φεύγοντας τους από το «Μεγάλο» και πηγαίνοντας για ούζο… Ο Μπουκίδης, δεν έπινε· όμως, μια δυο φορές το μήνα, το ‘θελε… Κι επειδή ήταν της άποψης, ότι για να μη σε πειράξει το ούζο, πρέπει να φας καλά, κι ένεκα του, ότι, δεν ήθελε να γίνεται βάρος κανενός, αυτός παρακινούσε να σηκωθούν με τη συμφωνία, ότι, αυτός πληρώνει και κανείς άλλος, οπότε, παράγγελνε πολλά και διάφορα… Τόσο ο Κούρος όσο και ο Μπουκίδης ήταν άτεκνοι…· ήταν σοβαροί και κύριοι μ’ όλη τη σημασία, ευρυμαθείς –κινητές εγκυκλοπαίδειες–, γνώστες της τοπικής ιστορίας και συντηρητικοί, γενικά, (ο Μπουκίδης, στο «Μεγάλο», δεν έπινε καφέ αλλά παράγγελνε ένα κερασάκι…)· πανύψηλοι, αμφότεροι, και της κουλτούρας (ο Κούρος, από προπολεμικά, και για 10ετίες, ήταν ο Εκπρόσωπος των Θεατρικών Συγγραφέων στην Τρίπολη… και ο, αργότερα, προμηθευτής δυσεύρετων Θεατρικών Προγραμμάτων, του Μίμη Αθανασιάδη…). Εξυπακούεται, ότι, σ’ αυτές τις ουζοποσίες… το πείραγμα και το δούλεμα… κυριαρχούσε ενώ παρεμβάλλονταν και διηγήσεις από τα παλιά…).
Και, τώρα, επί του προκειμένου…:
Από μια ματιά, που έριξα, στο βιογραφικό του, δεν είδα, Ελλάδα, στα ταξίδια, του Georges Clemenseau… Ίσως, λοιπόν, να ήρθε «ινκόγκνιτο» και, μάλλον, έτσι, είναι, όταν ήταν ακόμη Γερουσιαστής… σε ηλικία 63 ετών! Και ήρθε, απ’ ό,τι θα διαπιστώσετε, αγαπητοί Αναγνώστες, λιγότερο να ιδεί και περισσότερο να πάρει αφού, η Ελλάδα, από εκείνα τα χρόνια, ήταν “και είναι ξέφραγο αμπέλι”… Όμως, το όλο σκηνικό και στόρι είναι αρκετά ενδιαφέρον, γι’ αυτό και παρακολουθήστε το, με τους δύο πρωταγωνιστές, τον Γ. Κλεμανσώ και τον Αθ. Καράμπελα (Υποθηκοφύλακα), το δευτεραγωνιστή, Δήμαρχο Τρίπολης, Λαγοπάτη, και δυο τρεις κομπάρσους…:
Καλοκαίρι του 1904. Ο Δήμαρχος βρίσκεται στο γραφείο του –μια ζωή, εδώ που είναι σήμερα, ήταν το γραφείο του Δημάρχου– όταν, περί ώρα 10 πρωινή, εισβάλει ο κλητήρας της Νομαρχίας κρατώντας ένα τηλεγράφημα με αποστολέα το Υπουργείο Εσωτερικών: «Κύριε Νομάρχα, σήμερον, το εσπέρας, αφικνείται εις Τρίπολιν, ο Γάλλος Δημοσιογράφος και Γερουσιαστής, Γεώργιος Κλεμανσώ. Επιθυμία του είναι η επίσκεψις εις τον Αρχαιολογικόν χώρον της Τεγέας. Παρακαλούμεν δια τα καθ’ υμάς…»!
Ο Κλεμανσώ, τότε, ήταν αυτός που ήταν, δηλ. ένας επιτυχημένος Δημοσιογράφος και Γερουσιαστής, και όχι ο πασίγνωστος, Κλεμανσώ… αφού από το 1905 και μετά άρχισε ν’ ανεβαίνει αλματωδώς… Εννοείται, ότι ήταν ενήμερο το Υπ. Εξωτερικών -από τη Γαλλική Πρεσβεία- το οποίο και τον έκανε «πάσα» στο Εσωτερικών…, αυτό, στη Νομαρχία Αρκαδίας, και η Νομαρχία στο Δήμο… οπότε, αφικνούμενος στην Τρίπολη, θα ήταν «προστατευόμενος και φιλοξενούμενος», πλέον, του Δημάρχου, υπό άκραν εχεμύθειαν… χωρίς ούτε, και ο Λαγοπάτης, να γνωρίζει κάτι το ιδιαίτερον…
Αμέσως, ο Δήμαρχος, σπαζοκεφάλιασε, ποιος θα μπορούσε να συνοδεύσει τον Κλεμανσώ, και να τον ξεναγήσει· και σκέφτηκε τον Υποθηκοφύλακα, Αθανάσιο Καράμπελα, άνθρωπο της κουλτούρας και γνώστη της Γαλλικής… τον οποίο και κάλεσε στο γραφείο του…
– Αγαπητέ κ. Καράμπελα, απόψε έχομεν έναν υψηλόν επισκέπτην, εις την πόλιν μας, τον Γάλλον, Ιατρόν, Δημοσιογράφον και Γερουσιαστήν, Γ. Κλεμανσώ. Αύριον, την πρωίαν, επιθυμεί να επισκεφθεί την Τεγέαν. Εντολή, του Υπουργείου Εσωτερικών -δια μέσου του κ. Νομάρχου- είναι, να επιδαψιλεύσωμεν πάσαν ευκολίαν. Πρόκειται, περί σοβαράς προσωπικότητος… Ο Δήμος θα κάνει τα καθ’ αυτόν και ‘σεις θα του χρησιμεύσετε ως ξεναγός…»!
Ενώ, στην αρχή, ο Καράμπελας, χάρηκε, αμέσως μετά σκυθρώπιασε σκεπτόμενος ότι, καθότι διανοούμενος ο επισκέπτης, θα χρησιμοποιεί γλώσσα διανοουμενίστικη, όπερ και είπε στο Δήμαρχο
– Ξέρετε, κ. Δήμαρχε, τα Γαλλικά μου, μήπως δεν είναι αρκετά δια την ξενάγηση ενός διανοούμενου…
Όμως, ο Δήμαρχος του απάντησε
– Η προτίμησις, δια το πρόσωπόν σου, είναι κοινή, του κ. Νομάρχου και εμού οπότε…
Περιττό, να πούμε, ότι, από την αγωνία του, ο Αθ. Καράμπελας, δεν κοιμήθηκε! Όλη τη νύχτα περισσότερο «ξεσκόνιζε» τα Γαλλικά του και λιγότερο τα περί Τεγέας, τα οποία γνώριζε, άριστα…
Ο Καράμπελας, σηκώθηκε πολύ πρωί, ξυρίστηκε κι έδεσε το μουστάκι του με το μουστακοδέτη του, επί μία ώρα! Δεν φόρεσε κοστούμι αλλά πήρε μια ζακέτα• όμως, φόρεσε καπέλο μπομπέ, γάντι στο ένα χέρι και μπαστούνι… και να ‘σου ν’ αναμένει, τον Κλεμανσώ, στη μικρή ρεσεψιόν του ξενοδοχείου…
Ο Κλεμανσώ, κατέβηκε και, ο Καράμπελας, δίνοντας του το χέρι, αυτοσυστήθηκε… Κατά πρώτο, οποία η αντίθεση…: ο υψηλός Επισκέπτης ήταν στα «σπορ» ντυμένος ενώ, ο δικός μας… Έτσι, ο Αθανάσιος, δεν απέφυγε την ερευνητική -και γεμάτη απορία- ματιά, του Κλεμανσώ, από την κορυφή μέχρι τα νύχια…
– Χαίρομαι που βρίσκομαι στην Τρίπολη και, από το λίγο, που την είδα, ερχόμενος από τον Σταθμό στο ξενοδοχείο, μου άρεσε. Περισσότερο, χαίρομαι που είμαι στην Αρκαδία, για την οποία τόσα πολλά λέγονται στην Ευρώπη… του είπε…
Η άμαξα, του Τούτουνα -απογόνου του «Τούτουνα, του κλέφτη του αρχιληστή…» και προγόνου, του δικού μας, ταβερνιάρη, Παν. “Μπιρίκου”- ανέμενε στην έξοδο του ξενοδοχείου… Πρώτος ανεβαίνει ο Κλεμανσώ, κι εκεί, ο Καράμπελας, παθαίνει την πλάκα του διότι, βλέπει μεγάλο μπάλωμα κι ελαφρώς ξηλωμένο στον καβάλο του παντελονιού… του μεγάλου Επισκέπτη!
Η άμαξα πήρε το δρόμο της Βασ. Όλγας και, στις γραμμές του τρένου, λοξοδρόμησε, αριστερά, ελαφρώς, και μπήκε στο δρόμο της Τεγέας… Ο Κλεμανσώ, καθοδόν, ήταν λαλίστατος. Γνώριζε πάρα πολλά αρχαιολογικά καθώς και την ιστορία της Τεγέας! Όμως, εδώ, ο Καράμπελας, ήταν πολύ δυνατός και όλο τον συμπλήρωνε… Φθάνοντας στο χωριό, Άγιο Σώστη, ο Καράμπελας, λέει, στον Κλεμανσώ.
– Μεσχιέ, εδώ είναι το χωριό Άγιος Σώστης.
– Μμμ, ας σταματήσουμε για λίγο, εδώ, διότι υπάρχουν κάτι αρχαιολογικά αθύρματα…!
Κόκκαλο, ο Καράμπελας, αφού, μόνο αρχαιολογικά ευρήματα, δεν περίμενε να έχει, ο Άγιος Σώστης… ούτε και γνώριζε, περί αρχαιοτήτων, στον Αγιο-Σώστη! Ειλικρινά, δεν το γνώριζε γι’ αυτό και δεν είπε τίποτα για να μη δείξει ότι…
Εκείνη τη στιγμή περνούσε ένας χωρικός με το παράξενο όνομα, Ξέπαπας! Αυτός, τους οδήγησε στη μικρή πλαγιά, κάτω από το χωριό, όπου, πράγματι, ήταν διάσπαρτη από μικρά πήλινα λυχνάρια τα οποία μεταχειρίζονταν, Αρχαίοι και Βυζαντινοί! Ο Κλεμανσώ, μάζεψε κάποια τα οποία κι έριξε σ’ ένα υφαντό ταγάρι που κρεμόταν από τον ώμο του!
Η άμαξα προχώρησε και περί ώρα 12 το μεσημέρι, βρέθηκε στ’ Αχούρια (Πιαλί). Ψιθυρίστηκε, ότι ο επισκέπτης είναι ο μεγάλος Γερουσιατής… οπότε εμφανίστηκε, ο γιατρός, Α. Κονοπισόπουλος, ο οποίος, με την αιτιολογία, ότι είναι γιατρός όπως και ο Κλεμανσώ, τους κάλεσε στο σπίτι του όπου παρέθεσε γεύμα, αρκετά καλό αν και ο χρόνος για κάποια προετοιμασία ήταν λίγος… Ήπιε αρκετό κρασί ο Κλεμανσώ ενώ, κάθε φορά που ερχόταν γεμάτο, το ξύλινο κανάτι το περιεργαζόταν… δείγμα ότι θα το ήθελε να το πάρει…
– Ωραίο κρασί. Ο Βάκχος, αν και εγεννήθη και θεοποιήθηκε στην Ελλάδα, η λατρεία του, στη Γαλλία, είναι καθολική… είπε…
Τ’ απομεσήμερο, Κλεμανσώ και Καράμπελας, αποχαιρέτησαν τον Α. Κονοπισόπουλο κι έφυγαν, με πολλές ευχαριστίες αλλά και με το κανάτι στο ταγάρι, αφού μην μπορώντας, ο Κλεμανσώ, το ζήτησε να το πάρει!
Αμέσως, μετά, επισκέφτηκαν τα ερείπια του Ναού της Αλέας Αθηνάς. Εκεί, κάθησαν κάπου δυο ώρες ενώ, τη μια ώρα, ο Κλεμανσώ, την κατανάλωσε αγορεύοντας καθήμενος επάνω σε τμήμα κίονος… Φεύγοντας είπε
– Μπράβο· η Γαλλική Αρχαιολογική αποστολή, έκανε καλή δουλειά.
Η άμαξα προχώρησε κι έφθασε στην Επισκοπή. Όμως, ως άθεος, ο Κλεμανσώ, δεν έδωσε σημασία… και προχώρησαν φθάνοντας στην Τρίπολη και στο ξενοδοχείο, το βράδυ…
Κοιμήθηκε και, το πρωί, αποχαιρέτησε ευχαριστώντας τον Αθ. Καράμπελα και λέγοντας
-… Ελπίζω, και πάλι να επισκεφθώ, σύντομα, την Αρκαδία, και θα ήμουν ευτυχής αν, και πάλι, ετύγχανον της καλής συντροφιάς σας…
Μετά δίμηνο, ο Αθ. Καράμπελας, δέχτηκε μια ευχαριστήρια επιστολή, από τον Κλεμανσώ…
(109)