Τα ποτάμια και οι λίμνες είναι οι ρίζες του ωκεανού. Το νερό είναι το αίμα της γης. Η γη μας, η ελληνική γη, εδώ και χιλιάδες χρόνια ήταν σκεπασμένη απ’ αυτό το «υδάτινο στοιχείο». Είμαστε βγαλμένοι από μια αέναη πάλη της στεριάς και του υγρού στοιχείου. Μέσα από έναν τιτάνειο αγώνα ξεπετάγεται η Ελλάδα και στην περίπτωση μας η Μεγαλόπολη, στην αχνισμένη λίμνη της, από την οργή του Ποσειδώνα.
Ο Ποσειδώνας γεννήθηκε στην Άρνη Μαντινείας και στα εφηβικά του χρόνια αλώνιζε τα αρκαδικά βουνά ερωτοτροπώντας με τη θεά Δήμητρα και συγκλονίζοντας τους θόλους των καταβοθρών, τα βάραθρα, τα ζέρεθρα, για να καταστεί το αρκαδικό θέατρο τεκτονικών φαινομένων. Στο βασίλειο του Ποσειδώνα περιλαμβάνονταν όχι μόνο η θάλασσα αλλά ολόκληρο το υγρό στοιχείο. Τα νερά των ποταμών και των λιμνών ήσαν υπό την εξουσία του, όπως η λίμνη της Μεγαλοπόλεως.
“Η λεκάνη της Μεγαλοπόλεως είναι μια σχετικώς νέα εγκατατακρημνισιγενής λεκάνη, ενα γεωλογικό τεκτονικό βύθισμα. Επί μακρά προϊστορικά χρονικά διαστήματα κατελαμβάνετο υπό λίμνης. Τούτο μαρτυρούν τα πετρώματα, τα πληρούντα την λεκάνην και τα οποία είναι λιμναία -ποτάμια αποθέματα”. Αυτά έγραφε ο καθηγητής-ακαδημαϊκός Γ. Κ. Γεωργαλάς.
Στα στρώματα των πετρωμάτων της λίμνης της Μεγαλοπόλεως υπήρχαν απολιθωμένα οστά μεγάλων διαστάσεων. Μάλιστα ο Παυσανίας αφηγείται στα «Αρκαδικά» του, ότι στο ιερό της Αρτέμιδος Αγροτέρας παρά την Μεγαλόπολιν, εφυλάσσοντο ανθρώπινα οστά γιγαντιαίων διαστάσεων, τα οποία ενομίζετο ότι ήσαν οστά γιγάντων, οι οποίοι εφονεύθησαν κατά την γιγαντομαχίαν: «ανάκεινται δε αυτόθι και οστά υπερηρκότα η ως ανθρώπου δοκείν και δη ελέγετο επ’ αυτοίς είναι των γιγάντων ενός, ους ες την συμμαχίαν της Ρέας ήθροισιν Οπλάδαμος». Η ανακάλυψη μάλιστα των απολιθωμένων οστών δημιούργησε το μύθο ότι οι Αρκάδες ήταν απόγονοι γιγάντων και αναφέροντο μάλιστα και γιγαντομαχίες!
Εδώ στη λίμνη της Μεγαλοπόλεως εγένετο η τιτανομαχία. Όπως αναφέρει, ο γορτύνιος ιστορικός Τ. Κανδηλώρος, «επιστεύετο δ’ ότι η τιτανομαχία εγένετο αυτόθι έξωθεν της Τραπεζούντος πάρα του Αλφειού, εις θέσιν «Βάθος» και Ολυμπιάς πηγή, ένθα ως εκ του ηφαιστειογενούς ίσως του εδάφους έθυον οι Αρκάδες αστραπαίς, θυέλλαις και βρονταίς. Εκεί δ’ ευρέθησαν προ 60 περίπου ετών και οστά γιγαντιαίων ανθρώπων εν απολιθώσει, κατατεθειμένα μέχρι τινός εις το Μουσείον της Δημητσάνης».
Στη λίμνη της Μεγαλοπόλεως υπήρχαν υδρόβια φυτά και στις πλαγιές και τα άκρα, δάση με πανύψηλα δέντρα από τα οποία τρέφονταν διάφορα σπονδυλωτά ζώα, όπως ρινόκεροι, ιπποπόταμοι, ελέφαντες και πολλά άλλα μικρότερα. Μάλιστα υπήρχαν μεγαλόσωμοι ελέφαντες και νάνοι ελέφαντες. «Οι νάνοι αυτοί ελέφαντες είναι απόγονοι αφρικανικών ειδών και έφθασαν εις την Ελλάδα μεταναστεύσαντες δια του Σουέζ και της Μικράς Ασίας ή δια μιας γέφυρας ξηράς η οποία κατά την πλειστόκαινον υποπερίοδον ήνωνε την Τύνιδα με την Σικελίαν και την Νότιον Ευρώπη», κατά τον μελετητή της παλαιοπανίδος της Μεγαλοπόλεως, παλαιοντολόγο Ι. Μελέντην.
«Η Πλειοκαινική λίμνη διεμορφώθη κατά την πλειοστόκαινον υποπερίοδον εις έλος. Εντός της λίμνης και του έλους εδημιουργήθησαν εις τον βυθόν των από τα εντός αυτών φυόμενα υδρόφιλα φυτά παχύτατα στρώματα τύρφης, τα οποία, εξανθρακωθέντα μεταγενεστέρως περισσότερον έδωσαν γένεσιν εις τους σημερινούς γεώδεις λιγνίτες της Μεγαλοπόλεως». Τα απανθρακωμένα δέντρα με ύψος πολλών δεκάδων μέτρων, τροφοδοτούν σαν λιγνίτης το θερμικό εργοστάσιο της Μεγαλοπόλεως.
Αργότερα τα νερά βρήκαν διέξοδο στο Φαράγγι της Καρύταινας και άνοιξαν την κοίτη του Αλφειού προς το Ιόνιο Πέλαγος, οπότε ολόκληρο το έλος εξεκενώθηκε ενώ η λίμνη ξεράθηκε και τα ζώα εξαφανίστηκαν. Με τον καιρό τα νερά και οι βροχές διαβρώνοντας το έδαφος έφεραν στην επιφάνεια τους απολιθωμένους σκελετούς των ζώων. Η ανεύρεση των οστών αυτών από τους αρχαίους Έλληνες έδωσε την αφορμήν να πλασθούν οι ωραίοι αρχαίοι μύθοι περί των Γιγαντομαχιών οπού ο Ζεύς από το Λύκαιο κατακεραύνωσε τους Γίγαντες, που συμβόλιζαν τις πρωτόγονες βάρβαρες δυνάμεις (Παυσ. Η 25,1). Επίσης διέβλεπαν σ’ αυτά τα ίχνη Αμαζόνων κ.α. και γενικώς τα ευρήματα ταύτα συνδυάζονται με παραστάσεις μυθολογικών προσώπων, γιγάντων και τιτάνων. Ακόμη και ο σοφός κένταυρος Χείρων χαρακτηρίστηκε Μεγαλοπολίτης και είχε ένα γιο κένταυρο Κάρυστο που έμενε προς την Μαλέα Άκρα (τον Κάβο Μαληά), κατά τον ιστοριοδίφη Θ. Βαγενά.
Τα παλαιοντολογικά ευρήματα της Μεγαλοπόλεως σήμερα βρίσκονται στην αίθουσα Ιωαν. Μελέντη, στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου.
(65)